Hipoterapia
Kilka słów o hipoterapii…
Zajęcia hipoterapii z punktu widzenia przechodnia mogą wyglądać jak zwyczajna przejażdżka konna.
Patrząc z perspektywy uczestników i hipoterapeutów to czas pracy, dawania możliwości, osiągania celów w obecności konia. Ktoś może z grzbietu konia ogląda świat z nowej perspektywy. Ktoś inny próbuje utrzymać prawidłową pozycję siedzącą, kiedy pod nim porusza się ogromne zwierzę. To chwile, w których maluje się uśmiech, bo coś się udało. Koń wymaga, ale nie ocenia. Jeździec potrafi, ma wpływ, podejmuje decyzje na koniu, a potem i w życiu.
Hipoterapia jest formą rehabilitacji, w której przy udziale konia i pod okiem hipoterapeuty można wpływać na poprawę funkcjonowania człowieka w sferze fizycznej, emocjonalnej, poznawczej i społecznej. Jest to forma terapii przeznaczona zarówno dla dzieci, jak i osób dorosłych.
Trójwymiarowy chód konia jest nieoceniony w kodowaniu prawidłowego wzorca chodu u pacjenta. Ćwiczenia na koniu wpływają na normalizację napięcia mięśniowego, poprawę równowagi, uczą orientacji w schemacie ciała i w przestrzeni oraz stymulują czucie głębokie i powierzchniowe.
Koń motywuje do działania. Zajęcia z nim zazwyczaj wywołują dużo pozytywnych emocji i nie kojarzą się z terapią. Hipoterapia pobudza zmysły wzroku, słuchu, węchu, dotyku. Podczas terapii stymulowana jest pamięć, uwaga, mowa i myślenie.
Zajęcia hipoterapii mają ogromny wpływ na kształtowanie umiejętności społecznych. Koń często jest pośrednikiem w tworzeniu relacji terapeutycznej oraz motywuje do komunikacji. Przebywanie ze zwierzęciem uczy odczytywania jego zachowań i potrzeb, co wymaga od człowieka uważności i odpowiedniego postępowania w jego obecności.
Do udziału w zajęciach hipoterapii niezbędna jest zgoda lekarza. W celu ustalenia programu zajęć hipoterapeuta korzysta ze swojego doświadczenia oraz współpracuje ze specjalistami, którzy zajmują się pacjentem. Program terapeutyczny, forma terapii, typ konia, rodzaj ruchu, używane pomoce - dobierane są indywidualnie. Koń jednak zawsze ma działanie wieloprofilowe.
Hipoterapia – model neurofizjologiczny
Czasem rodzice zastanawiają się, czy wartościową jest hipoterapia, kiedy dziecko tylko siedzi na grzbiecie konia, nie wykonując żadnych ćwiczeń. Zdecydowanie tak, jeśli terapeuta dba o prawidłowe ustawienie miednicy dziecka oraz poszczególnych części ciała i ich symetrię. Każdy dorosły, który nie wierzy w skuteczność takiej pracy, powinien najpierw osobiście spróbować utrzymać się bez siodła na koniu. W momencie zorientuje się, ile aktywności mięśni odpowiedzialnych za utrzymanie postawy jest angażowanych podczas tej, wydawałoby się prostej, czynności. Każdy krok konia to nieznaczne wytrącenie z równowagi, na które musimy reagować balansem ciała. Fenomen hipoterapii polega na tym, że na miednicę jeźdźca przekazywany jest przez grzbiet konia trójwymiarowy wzorzec ruchu zgodny z wzorcem prawidłowego chodu ludzkiego. Jeździec doświadcza zmiennego napięcia mięśniowego wraz z naprzemiennym skracaniem i wydłużaniem stron ciała. Praca według neurofizjologicznego modelu hipoterapii jest istotna szczególnie dla pacjentów uczących się samodzielnie siedzieć, stawiających pierwsze kroki lub doskonalących swój chód czy pracujących nad równowagą.
Psycho-pedagogiczna jazda konna
W pracy tą formą hipoterapii wykorzystuje się rozmaite przedmioty. Czasem piłkę, czasem książkę o koniach, tajemnicze woreczki czy sprzęt do czyszczenia konia. Od czasu do czasu na zajęcia zawita wesoły królik albo koń Stefan z wielkimi zębami. Zabawki są środkiem do uzyskania konkretnych efektów. Uczymy się z dziećmi schematu ciała, stosunków przestrzennych, poznajemy kolory, liczymy, poszerzamy słownictwo. Forma zadaniowa zajęć połączona ze stymulacją przede wszystkim taktylną, westybularną i proprioceptywną sprzyja integracji sensorycznej poszczególnych zmysłów oraz ogólnemu rozwojowi uczestnika.
Terapeutyczna jazda konna
Ma na celu rewalidację specyficznych zaburzeń fizycznych, psychicznych i społecznych. Pozwala połączyć terapię i aktywność fizyczną z zamiłowaniem do koni. Wyrabia u osób niepełnosprawnych nawyk i potrzebę aktywnego spędzania wolnego czasu w kontakcie ze zwierzęciem i przyrodą. Poprawia samoocenę, wpływa na pewność siebie, integruje i aktywizuje społecznie, daje poczucie sprawstwa, satysfakcję i radość, a równocześnie usprawnia motorycznie. Pozwala odczuć, jak dobrze jest być samodzielnym.
Terapia kontaktem z koniem
Ten rodzaj terapii bazuje na kreowaniu tak zwanej sytuacji terapeutycznej. Obecność konia – niezwykłego, wielkiego, ciepłego i miłego w dotyku zwierzęcia – staje się buforem do nawiązywania relacji z osobami z autyzmem, z zaburzeniami ze spektrum autyzmu, z niepełnosprawnością umysłową w stopniu głębszym oraz z osobami wycofanymi. Ponieważ ta forma hipoterapii nie wymaga siedzenia na grzbiecie konia, poddawane są niej również osoby, których deficyty motoryczne uniemożliwiają jazdę na koniu. Pacjenci zyskują między innymi lepszy kontakt społeczny, umiejętność nawiązywania relacji z otoczeniem, poznają zasady społeczne, odczuwają radość, satysfakcję czy odprężenie.
Parajeździectwo
Jazda konna dla osób niepełnosprawnych prowadzona jest dwojako: indywidualnie lub w ograniczonej liczebnie grupie. Uczestnicy mają godzinę na przygotowanie koni do jazdy. Kolejną godzinę spędzają na koniu. Przez cały czas trwania zajęć mogą liczyć na pomoc i fachowy instruktaż. Dodatkowo w indywidualnych sytuacjach jeźdźcy mogą otrzymać wyposażenie pomocnicze w postaci zmodyfikowanych wodzy, siodeł czy strzemion, które w pewnym zakresie ułatwiają niepełnosprawnemu jeźdźcowi utrzymanie się na koniu czy porozumiewanie z nim. Jeźdźcy poznają nie tylko podstawy jazdy konnej, ale także zasady zachowania się w stajni i przy koniu. Wchodzą w bliższe relacje z końmi samodzielnie lub z pomocą czyszcząc je i przygotowując do jazdy.
Mamy ambicję nie tylko dać możliwość osobom niepełnosprawnym czerpania radości z jazdy konnej, ale również stworzyć grupę, którą objęlibyśmy przygotowaniami do zawodów sportowych różnej rangi.
